Michał Lasota

urodził się 23 listopada 1977 r. w Bydgoszczy.

Od kwietnia 2002 r. do czerwca 2002 r. pracował w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy na stanowisku referenta do spraw
organizacyjno-prawnych.

Od 1 października 2002 r. do 30 września 2014 r. był zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa i Państwa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

15 maja 2006 r. został mianowany asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym w Nowym Mieście Lubawskim.

21 kwietnia 2009 r. został powołany do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w Nowym Mieście Lubawskim. Orzekał
w II Wydziale Karnym tego Sądu.

1 stycznia 2013 r. został przeniesiony na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Iławie, w którym orzekał w VII Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Nowym Mieście Lubawskim.
Począwszy od 2014 r. był delegowany do orzekania na pojedynczych sesjach w Sądzie Okręgowym w Elblągu.

Od 1 września 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. pełnił funkcję Zastępcy Przewodniczącego VII Zamiejscowego Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w Iławie z siedzibą w Nowym Mieście Lubawskim.

Od 4 maja 2015 r. do 30 października 2015 r. był delegowany przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności sędziego w II Wydziale Karnym Sądu Okręgowego w Elblągu w wymiarze sześciu sesji w miesiącu.

1 lipca 2015 r. został przeniesiony na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Nowym Mieście Lubawskim, w którym podjął obowiązki orzecznicze w II Wydziale Karnym.

Od 1 lipca 2015 r. do 8 stycznia 2018 r. pełnił funkcję Zastępcy Przewodniczącego II Wydziału Karnego tego Sądu.

Od 6 grudnia 2017 r. do 5 lipca 2018 r. pełnił czynności koordynatora do spraw
współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach karnych okręgu Sądu Okręgowego w Elblągu.

Od 9 stycznia 2018 r. pełnił funkcję Prezesa Sądu Rejonowego w Nowym Mieście Lubawskim oraz Przewodniczącego II Wydziału Karnego tego Sądu.
Orzekał także w I Wydziale Cywilnym tego Sądu.

Od 1 lutego 2018 r. do 31 lipca 2018 r. był delegowany przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności sędziego w II Wydziale Karnym Sądu Okręgowego w Elblągu.

18 czerwca 2018 r. został powołany przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów
Sądów Powszechnych, na okres czterech lat.

we wrześniu 2018 r. wszedł w skład Zespołu do spraw czynności Ministra Sprawiedliwości podejmowanych w postępowaniach dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowych.

1 stycznia 2019 r. został delegowany przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności sędziego w Sądzie Okręgowym w Warszawie na czas nieokreślony. Obowiązki orzecznicze pełni w X Wydziale Karnym
Odwoławczym tego Sądu.

z uzasadnienia uchwały neokrs nr 435/2020

SĄD Okręgowy w Elblągu STANOWISKO sędzia

OGŁOSZENIE KONKURSU Monitor Polski 2018 poz. 443

UCHWAŁA NEOKRS Nr 435/2020 z dnia 2020-06-09

Obowiązki orzecznicze pełniła dalej w X Wydziale Karnym Odwoławczym tego
Sądu.

4 lutego 2021 r. został powołany na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego
w Elblągu i skierowany do orzekania w II Wydziale Karnym -sekcji ds. penitencjarnych i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych.

Od października 2021 r. do czerwca 2022 r. pełnił również czynności sędziowskie w karnym wydziale odwoławczym tego Sądu.

W czerwcu 2022 r. został powołany na stanowisko Prezesa Sądu Okręgowego w Olsztynie, powierzono mu również pełnienie funkcji Przewodniczącego VIII Wydziału Wizytacyjnego.

z uzasadnienia uchwały neokrs nr 535/2023

SĄD Sąd Apelacyjny w Warszawie STANOWISKO sędzia

OGŁOSZENIE KONKURSU Monitor Polski 2022 poz. 844

UCHWAŁA NEOKRS Nr 535/2023 z dnia 2023-06-20

WRĘCZENIE NOMINACJI Dnia 2023-10-17

udział w represjonowaniu sędziów:

ustalenia Raportu "Wymiar sprawiedliwości pod presją. Represje jako metoda walki o przejęcie kontroli nad władzą sądowniczą i prokuraturą w Polsce w latach 2015-2023.":

Por. także:

po przeprowadzeniu tzw. “testu Ástráðsson” Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego w składzie z sędzią Michałem Lasotę

wyrok w sprawie IV KK 327/23

z uzasadnienia:

"...przeprowadzony przez Sąd Najwyższy test sprawdzający czy Sąd orzekający w sprawie oskarżonego w instancji odwoławczej był należycie obsadzony, dał rezultat negatywny. Taka ocena wynika z ustalenia, że oprócz wadliwości samej procedury nominacyjnej sędziego X.Y. do Sądu Okręgowego w Elblągu, wynikającej z uzyskania nominacji na stanowisko sędziego tego Sądu w następstwie udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po 17 stycznia 2018 r., sędzia ten w kolejnych latach pełnił szereg funkcji, których uzyskanie było uzależnione bezpośrednio od decyzji Ministra Sprawiedliwości oraz podejmował działania, które trzeba ocenić jako brak respektowania orzecznictwa trybunałów europejskich odnoszącego się do prawa do sądu niezależnego, niezawisłego, ustanowionego ustawą.
Wyjść należy od tego, że sędzia X.Y. został powołany na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy nowelizującej KRS, która wydała w tym przedmiocie uchwałę nr […] z dnia […] 2020 r. Do pełnienia urzędu sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu został powołany postanowieniem Prezydenta RP z dnia […] 2021 r., nr […], opublikowanym w Monitorze Polskim z 2021 r., poz. […]. Jak już wspomniano, w tej sprawie SSO X.Y. orzekał jako sędzia delegowany do Sądu Okręgowego w Olsztynie na mocy delegacji od dnia […] r. na czas X.Y. jest sędzią Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Nominację na urząd sędziego Sądu Apelacyjnego uzyskał w wyniku rekomendacji zawartej w uchwale Krajowej Rady Sądownictwa nr […] z dnia […] r., na mocy postanowienia Prezydenta RP z dnia […] 2023 r., nr […]. Mając zatem pełną świadomość wadliwości procedury nominacyjnej, sędzia X.Y. skorzystał z niej dwukrotnie w ciągu zaledwie czterech lat, uzyskując w tej procedurze awans zawodowy z poziomu sędziego sądu rejonowego do sędziego sądu apelacyjnego.
Przebieg postępowania konkursowego na urząd sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu, w którym uczestniczył sędzia X.Y., należy określić jako nie w pełni transparentny. Pierwotną rekomendację Krajowej Rady Sądownictwa do przedstawienia jego kandydatury na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu sędzia X.Y. uzyskał w uchwale nr […] z dnia […] 2019 r. Na skutek odwołań kandydatów, którzy takiej rekomendacji nie uzyskali, Sąd Najwyższy ww. uchwałę uchylił i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Krajowej Radzie Sądownictwa (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2019 r.: I NO 120/19, I NO 119/20, I NO 132/19). W rozpoznaniu odwołań Sąd Najwyższy podkreślił, że uzasadnienie pierwotnej uchwały było lakoniczne, nie wynikało z niej, jak KRS interpretuje kryteria ustawowe, do których odnosi się w uzasadnieniu uchwały, jak również, że niektóre kryteria awansowe są przez nią stosowane niekonsekwentnie, bez wyjaśnienia, dlaczego osoby, które spełniają je w większym stopniu nie uzyskały rekomendacji Rady. Z kolei w uchwale nr […], która doprowadziła do nominacji sędziego X.Y. na urząd sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu, uwagę zwracają przede wszystkim dwie okoliczności. Po pierwsze, pomimo uzyskania pozytywnych ocen przez pięcioro sędziów ubiegających się o awans, Krajowa Rada Sądownictwa przedstawiła Prezydentowi RP rekomendację m.in. dla sędziego X.Y., który miał mniejsze doświadczenie i krótszy staż orzeczniczy od kandydatów, którzy rekomendacji nie uzyskali. Taką decyzję Rada tłumaczyła wcześniejszą stałą delegacją sędziego X.Y. do orzekania w sądzie okręgowym (delegacji udzielił Minister Sprawiedliwości) oraz podejmowaniem działań w ramach różnorakich funkcji administracyjnych. Po drugie, sędzia X.Y. był jedynym kandydatem, który uzyskał negatywną opinię Kolegium Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. Pozostali kandydaci uzyskali oceny zdecydowanie pozytywne (troje kandydatów 4 głosy „za”, brak głosów „przeciw” i „wstrzymujących się”, jedna kandydatka 3 głosy „za”, jeden głos „przeciw”, brak głosów „wstrzymujących się”), zaś Pan X.Y. otrzymał tylko jeden głos „za”, dwa głosy „przeciw” i jeden głos „wstrzymujący się”. Krajowa Rada Sądownictwa w uzasadnieniu uchwały zdyskredytowała opinię Kolegium, podając, że wyniki głosowania sugerują, że było ono albo arbitralne, albo stanowiło wyłącznie wyraz sympatii i antypatii, zaś nie było wyrazem obiektywnej oceny zawodowych atrybutów kandydatów.
Przebieg samej procedury nominacyjnej sędziego X.Y., chociaż dotknięty wadą w postaci udziału w niej Krajowej Rady Sądownictwa, której skład ukształtowany został w myśl przepisów ustawy nowelizującej KRS, jak również budzący poważne wątpliwości co do jego transparentności, sam w sobie nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że udział tego sędziego w składzie orzekającym nie gwarantuje stronie prawa do sądu w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji i art. 47 Karty Praw Podstawowych. Konieczne jest zatem przedstawienie innych okoliczności, których zaistnienie doprowadziło do wystąpienia w tej sprawie uchybienia z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Sędzia X.Y. pełnił następujące funkcje uzależnione od decyzji Ministra Sprawiedliwości, uzyskane już po rozpoczęciu procesu tzw. reform wymiaru sprawiedliwości. Od dnia […] 2018 r. do […] 2022 r. pełnił funkcję Prezesa Sądu Rejonowego w N.. Od dnia […] 2018 r. do dnia […] 2018 r. był delegowany do pełnienia czynności sędziego w Sądzie Okręgowym w Elblągu. Z dniem […] 2019 r. został delegowany do pełnienia urzędu sędziego w Sądzie Okręgowym w Warszawie na czas nieokreślony. Obecnie, od […] 2022 r. pełni funkcję Prezesa Sądu Okręgowego w Olsztynie. Do tego Sądu Okręgowego został delegowany od dnia […] 2022 r. na czas nieokreślony.
Odrębnej analizie należy poddać działalności sędziego X.Y. w sferze odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i asesorów sądowych. Na mocy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 września 2018 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw czynności Ministra Sprawiedliwości podejmowanych w postępowaniach dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowych (Dz. Urz. MS z 2018 r., poz. 268), został on powołany w skład ww. zespołu. Zgodnie z § 1 ust. 2 ww. zarządzenia, zadaniem tego zespołu było wykonywanie analiz i przedstawianie Ministrowi Sprawiedliwości rekomendacji w zakresie odnoszącym się do wykonywania uprawnień Ministra Sprawiedliwości w postępowaniach dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowych. Co jednak w obrębie tej problematyki kluczowe, sędzia X.Y. z dniem […] 2018 r. został powołany do pełnienia funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych. Funkcję tę sprawuje do dziś. Jak trafnie podniesiono w uzasadnieniu kasacji (pkt II.4.b.ii-iii), w tym z powołaniem się na stosowne materiały prasowe, sprawując ww. funkcję sędzia X.Y. inicjował liczne postępowania dyscyplinarne przeciwko sędziom sądów powszechnych związane ze stosowaniem się przez tych sędziów do orzecznictwa ETPCz oraz TSUE – m.in. inicjował postępowania dyscyplinarne wobec sędziów kwestionujących legitymację i niezależność KRS w składzie ukształtowanym ustawą nowelizującą KRS. Wszczynał też postępowania dyscyplinarne wobec sędziów, którzy kwestionowali prawidłowość orzeczenia wydanego z udziałem sędziego nominowanego w procedurze z udziałem KRS w składzie ukształtowanym ustawą nowelizującą KRS. Należy podkreślić, że w uzasadnieniu uchwały KRS rekomendującej sędziego X.Y. na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Elblągu fakt sprawowania funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych został oceniony jako okoliczność wspierająca zasadność jego awansu zawodowego. Podsumowując ten wątek rozważań, z perspektywy obiektywnego obserwatora postawę sędziego X.Y. można zdefiniować jako istotne zaangażowanie w umacnianie i pogłębianie w Polsce stanu destrukcji niezależnego wymiaru sprawiedliwości za pomocą wszczynania postępowań dyscyplinarnych powodujących tzw. efekt mrożący wobec sędziów, którzy podejmowali działania, mieszczące się w granicach ich kompetencji, dające wyraz respektowaniu europejskiego standardu dostępu do sądu niezależnego, niezawisłego, ustanowionego ustawą. Działania te przez władzę wykonawczą były nagradzane możliwością szybkiego awansu (obecnie na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie) i obejmowania licznych funkcji wiążących się z gratyfikacją finansową.
W kontekście prawa oskarżonego do sądu niezależnego i niezawisłego ocenie powinna podlegać także postawa sędziego wobec przeprowadzanych w Polsce tzw. reform wymiaru sprawiedliwości, które spowodowały wydanie przez trybunały europejskie szeregu orzeczeń wskazujących na naruszenie europejskich standardów niezależności sądownictwa. Jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, sędzia X.Y. zarówno podpisywał listy poparcia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa, jak również był pełnomocnikiem (osobą zgłaszającą kandydaturę) jednego z kandydatów. W ramach procedury zakończonej uchwałą Sejmu RP z dnia 6 marca 2018 r. w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa (Monitor Polski z 2018 r., poz. 276) sędzia X.Y. zgłaszał kandydata do Krajowej Rady Sądownictwa w osobie sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie – M. N., jak również podpisał jego listę poparcia (wpis pod pozycją nr […]). Z kolei w ramach procedury rozpoczętej obwieszczeniem Marszałka Sejmu z dnia 2 grudnia 2021 r. o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa wybieranych spośród sędziów, sędzia X.Y. ponownie zgłosił kandydata do Krajowej Rady Sądownictwa w osobie sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie – M. N. Ponadto, podpisał listy poparcia następujących kandydatów: M. N. (wpis pod pozycją nr […]), P. S. (wpis pod pozycją nr […]), S. Z. (wpis pod pozycją nr […]), M. M. (wpis pod pozycją nr […]), J. D. (wpis pod pozycją nr 1), Z. Ł. (wpis pod pozycją nr […]), A. D. (wpis pod pozycją nr […]) – w sumie siedem podpisów na listach poparcia. W procedurze rozpoczętej w 2021 r. sędzia X.Y. osobiście zaangażował się w zgłoszenie kandydata do KRS i złożył wymienionych siedem podpisów na listach poparcia już po wydaniu przywołanego powyżej wyroku w sprawie Reczkowicz p. Polsce (wyrok z dnia 22 lipca 2021 r., skarga nr 43447/19) oraz wyroku w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek p. Polsce (wyrok z dnia 8 listopada 2021 r., skargi nr 49868/19 i 57511/19), w których Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że zasiadanie w składzie orzekającym sędziego Sądu Najwyższego powołanego do pełnienia urzędu sędziego przez Krajową Radę Sądownictwa, ukształtowaną w trybie określonym przepisami ustawy nowelizującej KRS, powoduje, iż sąd tak ukształtowany osobowo nie spełnia wymogów art. 6 ust. 1 Konwencji. Głównym powodem stwierdzenia przez ETPCz naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w obu przywołanych sprawach była wadliwość procedury nominacyjnej sędziów, wynikająca z udziału w tej procedurze Krajowej Rady Sądownictwa, której skład osobowy został ukształtowany zgodnie z przepisami ustawy nowelizującej KRS. Ponadto już wcześniej Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że suma okoliczności towarzyszących ukształtowaniu Krajowej Rady Sądownictwa po nowelizacji ustawy o KRS może prowadzić do powzięcia wątpliwości co do niezależności tego organu, biorącego udział w procedurze powoływania sędziów (pkt 142-144 wyroku TSUE z dnia 19 listopada 2019 r., A.K. i in., w połączonych sprawach C-585/18, C-624/18 i C-625/18, ECLI:EU:C:2019:982). To m.in. w następstwie wydania tego ostatniego wyroku Sąd Najwyższy w składzie trzech połączonych Izb podjął wspomnianą już w tym uzasadnieniu uchwałę z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA-I-4110-1/20. Mając zatem świadomość wydania tych orzeczeń (należy bowiem założyć, że sędzia, który otrzymał ocenę pozytywną zespołu oceniającego w toku procedury przed Krajową Radą Sądownictwa i podejmował jako Zastępcza Rzecznika Dyscyplinarnego czynności w związku z respektowaniem orzecznictwa międzynarodowego przez innych sędziów, znał te orzeczenia, powszechnie komentowane w przestrzeni publicznej), sędzia X.Y. zdecydował się czynnie wesprzeć kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa. Fakt ten świadczy o tym, że sędzia X.Y. po prostu zignorował nie tylko uchwałę trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego, ale także orzeczenia ETPCz i TSUE i pomimo zawartych w nich jednoznacznych wskazań, iż sposób obsady KRS w obecnym kształcie degraduje prawo do sądu należycie obsadzonego osób sądzonych przez sąd z udziałem sędziego powołanego w wadliwej procedurze, postanowił swoim poparciem dla kandydatów do tak ukształtowanej KRS przyczynić się do utrwalenia w Polsce systemowego problemu wadliwego powoływania sędziów.
Od 2019 r. sędzia X.Y. wielokrotnie był też powoływany w skład Komisji Egzaminacyjnych jako przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości. Powołania te wynikały z następujących decyzji Ministra Sprawiedliwości:
- zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia […] 2019 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr […] do spraw aplikacji adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS z […]),
- zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia […] 2020 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej nr [..] do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego w […] r. z siedzibą w W. (Dz. Urz. MS z […]),
- zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia […] 2021 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w O. (Dz. Urz. MS z […]),
- zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia […] 2022 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego z siedzibą w O. (Dz. Urz. MS z […]),
- zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia […] 2023 r. w sprawie powołania Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w O. (Dz. Urz. MS z […]).
Wymaga podkreślenia, że zasiadanie w różnych komisjach egzaminacyjnych samo w sobie nie musi świadczyć o ścisłych powiązaniach sędziego z władzą wykonawczą. Dopiero suma wskazanych powyżej okoliczności i nasilenie pełnienia różnych funkcji z nadania władzy wykonawczej w określonym czasie, a także podejmowanie czynności stanowiących bezpośrednie wsparcie dla tzw. reform wymiaru sprawiedliwości, ocenianych krytycznie w orzecznictwie krajowym i europejskim, pozwala na wysuwanie wniosków co do takich powiązań. Dlatego też wszystkie wskazane dotychczas okoliczności, ocenione razem, pozwalają na sformułowanie tezy, że kariera zawodowa sędziego X.Y. uległa istotnemu przyspieszeniu od 2018 r. i miała związek z włączeniem się w przeprowadzanie tzw. reform sądownictwa wdrażanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Aktywne wsparcie przez sędziego tzw. reform sądownictwa przy pełnej świadomości ich kwestionowania w orzecznictwie europejskim w połączeniu z przyjmowaniem kolejnych funkcji i awansów uzależnionych od dyskrecjonalnej decyzji przedstawicieli władzy wykonawczej powoduje, że stanowisko obrońcy oskarżonego wskazujące na niezapewnienie oskarżonemu prawa do sądu niezawisłego, niezależnego, ustanowionego ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji, należy uznać za uzasadnione. W ocenie bowiem niezależnego i obiektywnego obserwatora powstać może uzasadnione wskazanymi powyżej faktami przeświadczenie, że sędzia zawdzięczający szybką karierę zawodową oraz liczne dodatkowe funkcje i stanowiska, łączące się z dodatkową gratyfikacją finansową, będzie w swojej ocenie ponadprzeciętną miarą związany z władzą wykonawczą, w stopniu, który przesądza o braku jego bezstronności. W realiach niniejszej sprawy (dotyczącej narażenia pacjenta przez W. S. jako lekarza na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia) okoliczności powyższe prowadzą do stwierdzenia wystąpienia uchybienia z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. w postaci nienależytej obsady sądu odwoławczego.
Zajęcie powyższego stanowiska stanowi także urzeczywistnienie zasady subsydiarności zawartej w preambule do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, jak również przejaw działania prewencyjnego. Zasada subsydiarności została wprowadzona do Konwencji na skutek wejścia w życie Protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 1879), zmieniającego Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r. Zgodnie z zasadą subsydiarności, to „Wysokie Układające się Strony” ponoszą główną odpowiedzialność za zapewnienie praw i wolności określonych w Konwencji i jej Protokołach, przy czym korzystają przy tym z marginesu oceny, pod kontrolą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Niewątpliwie wszystkie organy państwa, w tym sądy, w zakresie swoich kompetencji, powinny urzeczywistniać tę zasadę. Ponowienie postępowania odwoławczego przed sądem należycie obsadzonym, spełniającym wszystkie wymogi art. 6 ust. 1 Konwencji, powinno zapobiec ryzyku ewentualnego orzeczenia w przyszłości przez ETPCz naruszenia Konwencji w tej sprawie. W tym kontekście trzeba podkreślić, że dnia 23 listopada 2023 r. ETPCz wydał wyrok pilotażowy w sprawie Wałęsa p. Polsce (skarga nr 50849/21; dostępny w bazie orzeczeń ETPCz HUDOC, nieprawomocny w czasie sporządzania niniejszego uzasadnienia). Powodem wydania wyroku o charakterze pilotażowym było dostrzeżenie wzrastającej liczby skarg przeciwko Polsce wskazujących na naruszenie prawa do sądu ustanowionego ustawą lub inne naruszenia związane z reformą sądownictwa w Polsce. Jak wskazał ETPCz w punkcie 323 wyroku, obecnie są to 492 skargi, z czego 202 zostały już zakomunikowane rządowi, przy czym w samym tylko 2023 r. skarg zakomunikowanych było 111. Większość z tych skarg dotyczy prawa do sądu ustanowionego ustawą, natomiast skargi zakomunikowane nie dotyczą tylko składów orzekających Sądu Najwyższego, ale również sądów powszechnych. W wyroku w sprawie Wałęsa p. Polsce Trybunał uznał problem powoływania sędziów Sądu Najwyższego w Polsce przy udziale KRS ukształtowanej według obecnie obowiązujących przepisów za tzw. problem systemowy oraz zdefiniował tzw. środki generalne, jakie Polska powinna wdrożyć w celu wykonania tego wyroku. Uczynił to w sposób dość ogólny, pozostawiając szeroki margines oceny organom krajowym, niemniej jednak wskazał, że problemem jest powoływanie wszystkich sędziów przy udziale Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej ustawą nowelizującą KRS (por. pkt 329 wyroku pilotażowego ETPCz w sprawie Wałęsa p. Polsce). Podsumowując, także ocena, że istniało ryzyko wniesienia w tej sprawie skutecznej skargi przeciwko Polsce do ETPCz w razie nieuwzględnienia zarzutu kasacji dotyczącego nienależytej obsady sądu, miała wpływ na rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego."