Anna Nowakowska
Złożyła podpis na liście: Dariusz Drajewicz (2022) .
urodziła się 15 lipca 1967 r. w Hrubieszowie.
15 maja 1995 r. została mianowana asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym
w Wyszkowie. Powierzone obowiązki orzecznicze wykonywała w wydziale karnym, wydziale cywilnym i wydziale ksiąg wieczystych.
22 kwietnia 1997 r. została powołana do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w Wyszkowie. Orzekała w II Wydziale Karnym,
przy czym od 5 lutego 1998 r. pełniła funkcję Przewodniczącej tego Wydziału.
7 grudnia 2010 r. została powołana do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego w Ostrołęce. Orzekała w II Wydziale Karnym.
21 grudnia 2011 r., na swój wniosek, została przeniesiona
z dniem 9 stycznia 2012 r. na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie, w którym
kolejno orzekała w VIII Wydziale Karnym, a następnie pełniła obowiązki wizytatora do spraw
karnych tego Sądu, od 1 stycznia 2017 r. - w IX Wydziale Odwoławczym, a od 3 października
2019 r. - w XI Wydziale Penitencjarnym i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych.
1 marca 2021 r. została delegowana przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie na czas nieokreślony. Orzeka w II Wydziale Karnym.
była jedynym kandydatem na jedno miejsce
SĄD Sąd Apelacyjny w Warszawie sędzia
OGŁOSZENIE KONKURSU Monitor Polski 2021 poz. 832
UCHWAŁA NEOKRS Nr 660/2022 z dnia 2022-07-12
WRĘCZENIE NOMINACJI Dnia 2022-11-03
po przeprowadzeniu tzw. “testu Ástráðsson” Sąd Najwyższy uchylał wyroki Sądu Apelacyjnego w składzie z sędzią Anną Nowakowską
z uzasadnienia
"...Inaczej natomiast oceniać należy sytuację, gdy do delegowania sędziego, zwłaszcza orzekającego w sprawach karnych, doszło po wydaniu przez TSUE powołanego wyżej wyroku i w trakcie tej delegacji zapadło orzeczenie z udziałem tak delegowanej osoby, a tego rodzaju sytuacja ma miejsce w odniesieniu do sędziego A.N.
Wymieniona została delegowana przez Ministra Sprawiedliwości z dniem 1 marca 2021 r. do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie początkowo na czas określony, a następnie (i to ma znaczenie w niniejszej sprawie) decyzją z dnia 28 lutego 2022 r., […], na podstawie art. 77 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (wówczas Dz. U. z 2020 r., poz. 2072 ze zm. – dalej w tekście u.s.p.) od dnia 1 marca 2022 r. na czas nieokreślony. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie w tej sprawie zapadł natomiast, co wskazano już wyżej, w dniu 25 marca 2022 r.
Powstaje w związku z tym zasadnicze pytanie, czy sędzia ta w czasie orzekania w sądzie wyższego rzędu, będąc nominalnie sędzią Sądu Okręgowego w Warszawie, posiadała w ramach udzielonej jej przez Ministra Sprawiedliwości delegacji, atrybut niezawisłości i bezstronności.
Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć negatywnie.
(...)
zauważyć należy zbieżność, w okresie delegowania, sytuacji sędziego A. N. z sytuacją sędziów, których delegowanie i orzekanie w sądzie karnym wyższego rzędu stało się podstawą zadania pytań prejudycjalnych i dokonanej na ich tle wykładni krajowych przepisów o delegowaniu w kontekście przepisów europejskich, w powołanym wyżej wyroku TSUE z dnia 16 listopada 2021 r., a więc sędziów P.R. i M. L.
Sędzia A. N. została, decyzją Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych sędziego P.S., na mocy art. 112 § 6 u.s.p., powołana na stanowisko Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Apelacyjnym w […] (Formularz podziału czynności sędziów Sądu Okręgowego w Warszawie dostępny na stronach internetowych), wyrażając zgodę na objęcie tej funkcji w nowym, specjalnym systemie dyscyplinarnym. Taka funkcja, jak to wynika z uzasadnienia wyroku TSUE z dnia 16 listopada 2021 r. (pkt 85-86) może wzbudzić w przekonaniu jednostek uzasadnione wątpliwości co do niepodatności innych członków rozpatrywanych składów sędziowskich na czynniki zewnętrzne w rozumieniu orzecznictwa wskazanego w pkt 67 i 68 tego wyroku. Wprawdzie Zastępca rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądzie apelacyjnym powołuje – jak to zauważono już wyżej – Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych, a nie, jak ma to miejsce w odniesieniu do niego samego i jego zastępców, Minister Sprawiedliwości, wszelako pośredni wpływ tego ostatniego poprzez powoływanych przez siebie Rzecznika i jego zastępców, na pełniącą taką funkcje osobę, jest niewątpliwy.
Bezsporny jest również związek wyżej wymienionej z kierownictwem administracyjnym Sądu Apelacyjnego w […], a zwłaszcza z pełniącym od lipca 2022 r. funkcję Prezesa tego Sądu, a jednocześnie – co sygnalizowano wcześniej – Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych sędzią P. S. oraz Wiceprezesem sędzią P. R. – będącym również Zastępcą Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych. Przypomnieć należy, że w wypadku obu wskazanych wyżej sędziów w orzeczeniach Sądu Najwyższego konsekwentnie przyjmuje się, że składy orzekające Sądu Apelacyjnego z ich udziałem są sądami nienależycie obsadzonymi w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. (SSA P. Schab – wyroki: z dnia 19 października 2022 r., II KS 32/21; z dnia 14 grudnia 2022 r., II KK 206/21; z dnia 11 stycznia 2023 r., II KK 505/21 i II KO 111/21; z dnia 15 lutego 2023 r., II KK 571/22; z dnia 30 maja 2023 r., II KK 23/22; z dnia 26 września 2023 r., II KK 288/23; SSA P. Radzik – wyroki: z dnia 19 października 2022 r., II KS 32/21; z dnia 6 kwietnia 2023 r., II KK 119/22; z dnia 30 września 2023 r., II KK 23/22).
Wkrótce po objęciu funkcji Prezesa SA przez sędziego P. S. sędzia A. N. otrzymała, jako sędzia delegowana, uprawnienie do zastępowania Przewodniczącego Wydziału II Karnego – po jego udaniu się na urlop – pomimo tego, że w Wydziale tym byli inni sędziowie pełniący urzędy sędziów Sądu Apelacyjnego w […], co więcej udzielona przez Ministra Sprawiedliwości delegacja obejmowała wyłącznie pełnienie obowiązków sędziego, a nie wykonywanie czynności administracyjnych i wreszcie udający się na urlop Przewodniczący wyznaczył swojego zastępcę na czas nieobecności.
Powyższe, a więc związki z wymienionymi wyżej osobami funkcyjnymi, realizującymi kierunki wytyczone przez Ministra Sprawiedliwości, a dotyczące wszczynania postępowań dyscyplinarnych przez Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i jego Zastępców wobec sędziów sądów powszechnych stosujących w swoim orzecznictwie wykładnię dokonywaną w orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz międzynarodowych trybunałów, wskazują w sposób bezpośredni na akceptację przez sędziego Annę Nowakowską destrukcyjnych dla polskiego wymiaru sprawiedliwości działań władzy ustawodawczej, a przede wszystkim wykonawczej (Ministra Sprawiedliwości). Taka konkluzja znajduje dodatkowe wzmocnienie w innych, poza orzeczniczych czynnościach podejmowanych przez tego sędziego w okresie delegacji, a następnie ubiegania się przez nią o powołanie na urząd sędziego Sądu Apelacyjnego w […], co też ostatecznie nastąpiło (powołanie) na podstawie postanowienia Prezydenta RP z dnia 13 września 2022 r., nr […] (M. P. z 2022 r., poz. 1035), na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą o KRS z 2017 r. zawarty w Uchwale Nr […]z dnia 12 lipca 2022 r.
W 2022 r. sędzia ta udzieliła poparcia jako kandydatowi do niekonstytucyjnego organu jakim jest KRS, w składzie przewidzianym ustawą z 2017 r., sędziemu D.D. z Sądu Rejonowego w W. w związku z obwieszczeniem Marszałka Sejmu RP z dnia 4 grudnia 2021 r. (M. P. z 2021 r., poz. 1127), który ostatecznie został członkiem Krajowej Rady Sądownictwa wybranej przez Sejm w 2022 r. (poprzednio był jej członkiem w latach 2018-2022).
W konkursie przed tak ukształtowaną KRS sędzia A.N. ubiegała się o stanowisko ogłoszone w Monitorze Polskim z 2021 r., poz. 832 i w postępowaniu do awansu nie miała kontrkandydata. Opinia wizytatora o wymienionej sędzi, sporządzona na potrzeby postępowania konkursowego, była wprawdzie pozytywna, co jednak istotne sędzia opiniujący zwrócił uwagę na dosyć dużą liczbę orzeczeń zmienionych, co w sumie świadczy – jego zdaniem – o niezbyt dobrej stabilności orzecznictwa opiniowanej. Pomimo tego, KRS na posiedzeniu 12 lipca 2022 r. podjął uchwałę o przedstawieniu Prezydentowi RP wniosku o jej powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie Apelacyjnym w […] przy 15 głosach „za”, jednym głosie „przeciw” i 4 głosach „wstrzymujących się”.
Wkrótce potem sędzia A. N., po zwolnieniu z tej funkcji sędziego J. L., objęła etatową funkcję Przewodniczącego Wydziału […] Karnego Sądu Apelacyjnego w […], a w 2023 r. funkcję Przewodniczącego […] Wydziału Karnego tego Sądu. Co więcej, w podziale czynności sędziów […] Wydziału Karnego obowiązujących od dnia 16 czerwca 2023 r. wyżej wymienionej oraz sędziemu P.S. oraz SSO del. do SA P. B. powierzono rozpoznawanie w ramach sekcji zażaleniowo-wnioskowej wniosków o wyłączenie sędziego, z wyłączeniem od rozpoznawania przedmiotowych spraw pozostałych sędziów orzekających w […] Wydziale Karnym (protokół posiedzenia Kolegium Sądu Apelacyjnego w […] nr […] z dnia 15 czerwca 2023 r. – pkt 12).
Niezwykle istotne jest przy tym i to, że wszystko to działo się w czasie, gdy troje doświadczonych sędziów pionu karnego: sędziowie E.G., E. L. i M. P., przesuniętych zostało do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, a w odniesieniu do innych sędziów, w związku z ich orzecznictwem prokonstytucyjnym i prokonwencyjnym podejmowane były czynności dyscyplinarne (sędzia D. T. i sędzia A.K., o której była już mowa w niniejszym uzasadnieniu). Stan ten (przesunięcie, a w zasadzie przeniesienie wymienionych sędziów) utrzymywany był również po zastosowaniu w tym zakresie przez ETPCz w dniu 6 grudnia 2022 r. środków tymczasowych (nr […] w odniesieniu do sędziego E.L., nr […] w odniesieniu do sędziego E.G., nr […] w odniesieniu do sędziego M.P. a nawet po prawomocnym w tym przedmiocie postanowieniu Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 4 kwietnia 2023 r, sygn. akt V Po 8/22 (utrzymanego w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 29 maja 2023 r., sygn. akt V Pz 6/23), co do sędziego E.L., zaś do jego zmiany, w tym likwidacji sekcji „specjalnej” do spraw rozpoznawania wniosków o wyłączenie sędziego, doszło dopiero w dniu 19 lipca 2023 r.
Wszystko to świadczy w ocenie Sądu Najwyższego o ponad przeciętnym zaufaniu jakim obdarzona została sędzia A. N. przez kierownictwo Sądu Apelacyjnego w […], wykonujące równolegle istotne funkcje w pionie dyscyplinarnym sądownictwa powszechnego, co w rezultacie również jednoznacznie wskazuje, że sędzia ta znalazła się w gronie sędziów cieszących się też szczególnym zaufaniem ze strony kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości, przekraczającym granice typowego zaufania jakiego należy oczekiwać w relacjach sędzia – organ władzy wykonawczej (in concreto – resort sprawiedliwości). Fakt ten należy wiązać, niemalże z błyskawiczne następującymi postępami w jej karierze zawodowej, nieznajdującymi jednoznacznego potwierdzenia w doświadczeniu orzeczniczym oraz w zakresie sprawowania funkcji kierowniczych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2023 r., III KK 109/23).
Podsumowując całokształt przeprowadzonych powyżej rozważań, niewątpliwie za uprawniony należy przyjąć wniosek, że skład Sądu Apelacyjnego w […] z udziałem delegowanej wówczas na czas nieokreślony sędzią A. N., nie dawał gwarancji – w odbiorze zewnętrznym – sądu niezależnego i bezstronnego, a więc realizującego standard określony zarówno w Konstytucji RP (art. 45 ust. 1), KPP UE (art. 47), jak i w EKPC (art. 6 ust. 1).
Nie można wreszcie pominąć w omawianym tu kontekście i tego, że rozstrzygając o odpowiedzialności karnej skazanych w tej sprawie uczyniono to na gruncie szkody, która miała zostać wyrządzona Skarbowi Państwa (reprezentowanemu przez oskarżyciela posiłkowego Ministra Klimatu i Środowiska), a zapadłe rozstrzygnięcie uwzględniało wniesione na niekorzyść oskarżonych apelacje. W takiej konfiguracji pogląd bezstronnego obserwatora, wyrażający ewentualną wątpliwość do rozpoznania tej sprawy w sposób obiektywny (oczywiście przy zastrzeżeniu, że wystąpienie uchybienia z art. 439 § 1 k.p.k., musi być przez sąd odwoławczy, i oczywiście też kasacyjny, brane pod uwagę niezależnie od jego wpływu na treść kontrolowanego orzeczenia), również nie będzie pozbawiony racji. Nie można przecież w tym kontekście nie uwzględnić łączności funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, mającego przecież prawo nadzoru oraz wydawania zarządzeń, wytycznych i poleceń we wszystkich sprawach prowadzonych przez organy prokuratury różnych szczebli (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2023 r., III KK 375/21, OSNK 2023, z. 5-6, poz. 29). Uzasadnione wątpliwości co do możliwości rozstrzygania danej sprawy przez sąd z udziałem sędziego delegowanego, jak w tej sprawie, w sposób bezstronny i niezawisły, wszakże prowadzonej – tak jak i w omawianym wypadku – z oskarżenia publicznego, uznać należy za w pełni uzasadnione. Podkreślił to TSUE w pkt 87 uzasadnienia wyroku z dnia 16 listopada 2021 r., gdy zauważył, że „rozpatrywane łącznie okoliczności wskazane w pkt 76-86 niniejszego wyroku, z zastrzeżeniem końcowej oceny, która należy w tym względzie do sądu odsyłającego, mogą prowadzić do wniosku, że Minister Sprawiedliwości, który jest zarazem Prokuratorem Generalnym, dysponuje - na podstawie kryteriów, które nie są publicznie znane - uprawnieniem do delegowania sędziów do sądów wyższej instancji oraz do odwoływania ich z delegowania w każdym czasie i bez obowiązku uzasadniania tej decyzji, co skutkuje tym, że w okresie delegowania sędziowie ci nie są objęci gwarancjami niezawisłości i bezstronności, jakim zwykle powinni podlegać wszyscy sędziowie w państwie prawnym. Tego rodzaju uprawnienia nie można uznać za zgodne z obowiązkiem przestrzegania wymogu niezawisłości według orzecznictwa przypomnianego w pkt 73 niniejszego wyroku”.
Stanowisko to ma w powołanych wyżej okolicznościach pełne odniesienie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie polegającego obecnej kontroli kasacyjnej właśnie z uwagi na udział w jego składzie sędziego delegowanego w osobie sędziego A. N.
Uwzględnienie powyższego implikowało uchylenie zaskarżonego wyroku sądu ad quem w całości i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania."
Por. też: